Behoorlijk in de war over de vraag of we bij Rozmarine nou 200 of 2000 lek hebben
betaald voor twee glazen wijn, verlaten we Pëllumbas,
ik hinkend omdat het grotje net even teveel geweest is, Jet stevig en
rechtop, en rijden we naar het noorden voor een langverwacht bezoek aan
de beroemde Uka Farm, het project van professor Rexhep Uka
die daar, heftig geïnteresseerd in de interactie tussen plant en
insect, over enkele hectaren grond een droom gerealiseerd heeft met de
biologische teelt van druiven en groente.
De Ceruja
In de Guardian had ik jaren terug gelezen dat Uka Farm de enige plek is
waar je een glas gekoelde Ceruja kunt drinken. Dat bleek waar te zijn.
Een aantal andere dingen die ik gelezen had, namelijk dat de Ceruja
groeit aan de oevers van het meer van Ulëz tegen moerbeibomen en
dat de druiven maar eens in de twee of drie jaar worden geoogst, waren
onzin.
Regio Mat
De Ceruja groeit in de kleine wijngaarden van ongeveer 250 families in
14 dorpen in de regio Mat, onder andere in het dorp Cerujë zelf.
De rank, die wel 200 jaar oud kan worden, woekert tegen allerlei
soorten bomen aan, waaronder moerbeibomen, en van
één stok oogsten ze jaarlijks ongeveer 100 kilo
druiven.
Dat weet ik nu uit de eerste hand, want de professor zelf verwelkomde
ons bij de poort, overigens in een unheimische straat met grote huizen
die alle voor de helft aan het zicht onttrokken zijn door metershoge
betonnen muren, een soort rijkenenclave, dachten wij.
De straat in een ver
noordwestelijke buitenwijk van Tirana waar de geweldige Uka Farm
gevestigd is
De tuin, waar je zomers
kunt eten, rechts drie medewerkers (geen vrijwilligers)
Romantisch
Pepers en de middenlaan
Uka startte een serieuze rondleiding waarbij hij links en rechts fruit
voor ons plukte en liet proeven. Alles bio en zonder enig
bestrijdingsmiddel, benadrukte hij. De familie hing het gedachtengoed
van Steiner aan: gebruik wat in je eigen omgeving groeit. Hij had vanaf
1991 gewerkt aan zijn bedrijf, nu samen met zijn zoon Flori.
Oudste wijncultuur van Europa
Niet iedereen weet het, maar op Albanees grondgebied werden al
4000 jaar voor Christus druiven geteeld en werd al 2000 voor Christus
wijn gemaakt. Deze oudste wijncultuur van Europa werd alleen
onderbroken door de Ottomanen van 1500 tot 1912 en later opnieuw door
het collectivisme van de communisten.
Olijven en cipressen
(of coniveren)
Druiven
Een experiment: de
ceruja op eigen terrein (niet in de Mat-regio), wij krijgen het laatste
trosje
Minister van landbouw
Wij waren zeer vereerd dat Uka zoveel tijd voor ons nam. Aan het
tafeltje vertelde hij verder. Hij was minister van landbouw
geweest onder Sali Berisha in 1992 en 1993 en is nog steeds lid van de
democratische oppostitie al botst hij met Berisha, maar zijn echte
passie is altijd de praktische
agrocultuur geweest: de wijngaard en het landgoed en wat je insecten
voor je
kunt laten doen. Lieveheersbeestjes bijvoorbeeld, tegen luis. Je moest
ze goed behandelen, zoals de bekteshi deden (verwant aan
soefi-moslims). Sommigen droegen schoenen met noppen, vertelde hij,
zodat ze minder kruipende dieren dood zouden maken. Hij stootte me aan.
Mooi verhaal, zei hij, moet je in je boek schrijven. Zou ik zeker doen,
haha!
Hij vertelde ook dat hij in Wageningen was geweest en daar heel veel
had geleerd van een andere professor entomoloog. Hij moest even zoeken
hoe deze ook alweer heette, ging er zelfs voor weg en kwam later terug:
Joop van Lenteren.
Jet met de druiven en
met de wijn
Ongeënt
We kregen een glas Ceruja en het eten van die dag: salade, groente,
byrrek en kaas met compote, alles smaakte even verrukkelijk. Nu
kwam zoon Flori, die tussendoor grote stukken vlees stond te grillen in
een open haardvuur in de kas, verder vertellen over de wijn, namelijk
iets heel bijzonders waar wij geen idee van hadden: dat de Ceruja
nu nog de enige niet-geënte druif in Europa is. Ungrafted.
Phylloxera
Dat alle andere soorten wel geënt worden (nieuwe plant op
bestaande stok) heeft te maken met de phylloxera, een soort luis, die
eind 19de eeuw uit Amerika op Europese bodem kwam en een eind aan alle
druiventeelt van de Vitis Vinifera maakte, de inheemse Europese wijn.
Amerikaanse wortelstokken van de Vitis Lambrusca bleken immuun voor
deze luis, reden waarom bijna alle wijntelers ze gebruiken om andere
soorten op te telen (ik lees hier dat die
dan wel weer meeldauw krijgen, die ze moeten bestrijden met sulfaat,
maar dat is kennelijk minder erg). Zij doen dat niet, het enten, zij
gebruiken natuurlijke bestrijdingsmiddelen. Andere insecten, neem ik
aan. Lees hier meer
over de wijnen van Uka.
Veel show
Enfin, een heleboel trots en passie bij deze jonge vinoloog. Hij moest
altijd lachen om vakgenoten die er een grote show van maakten. Heel
veel show in deze wereld, zei hij, en heel veel onbenul. Hij liet een
filmpje zien van een paar mannen van een of ander wijngenootschap, die
keken naar een filmpje van hem in de bomen waar de ceruja tegenaan
groeit. Hele trossen tegelijk zat hij daar naar binnen te werken, en
die mannen wisten niet wat ze zagen.
Die dachten dat wijnstokken maar een paar jaar meegingen en altijd laag
bleven, alleen omdat ze nog nooit iets anders hadden gezien en gehoord.
Flori laat het filmpje
zien. Later laat hij een filmpje zien van de reactie van wijnkenners op
het filmpje
Dinsdagmiddag 13 uur,
nog niet zo druk, rechts ik met mijn trofeeën
Bujtina Gjelit
Na deze opwekkende ervaring rijden we blij en gelukkig door het noorden
van Tirana, kuilen ontwijkend en slalommend om idioot brutaal
geparkeerde auto's heen en hier en daar wat afval verkruimelend of
meeslepend door het noorden van Tirana op zoek naar ons hotel, Bujtina
Gjelit, wat een schitterende plek blijkt te zijn, in Ottomaanse stijl,
met boogjes aan gallerijen om een zeer plantrijke binnenplaats met
zwembad.
En tja, ik moet het toch even zeggen: Alles is er: droge zone, een
plankje voor je spullen, wc papier waar je bij kunt, een lampje bij je
bed, alleen geen stopcontact naast het bed. Ongelooflijk, in
deze enorme kamer en badkamer met alles erop en eraan: 2
stopcontacten.
Onze mooie maar
stopcontactarme kamer in Bujtina Gjelit
De binnenplaats
De wijk Don Bosko, waar ons hotel
is
Indrukken van deze leuke
wijk in noordwest-Tirana
Demonstratie
Achteraf blijkt trouwens dat we toch weer veel geluk hebben gehad
vandaag, want er was een enorme demonstratie met blokkades van
verkeersaders en de toegangswegen tot Tirana, net toen we 'binnen'
waren. De oppositie, bestaande uit de Democratische Partij en de Partij
van de Vrijheid en waarvan de kopstukken Sali
Berisha respectievelijk Ilir Meta samen met nog wat andere
critici doodleuk door Rama zijn gearresteerd, eisen het vertrek van
Rama en een aanstelling van een technische regering tot de verkiezingen
van volgend jaar. Tot zover de politiek, ik durf er niet al te veel
meer over te zeggen met name om mijn eigen Albanese droom niet te
bevuilen.
Laatste nacht
Onze laatste nacht komt er aan en wat was het weer mooi vandaag, wat is
Albanië toch een prachtig en verrassend land, ondanks het
vuil, de patjepeeërs in hun absurde auto's
en de aan minachting voor het volk grenzende anti-sociale politiek.
Dank dat jullie
mijn blog erover lezen of gelezen hebben, koop vooral ook mijn
boek met alle informatie netjes a-politiek en levendig
gerangschikt, en
hopelijk tot een volgende keer.
Zo, dit heb ik vast gezegd, voor hierna mijn laatste aflevering komt.
