Rem
sporen



Hoge nood op de truck? Helaas heb je als trucker niet altijd en overal de luxe van een schoon toilet. Ook in het relatief propere Nederland niet. Hoe komt dat? Wat kan beter? En is er toekomst voor het Truck Toilet?

Geschreven voor Nieuwsblad Transport, augustus 2022

---

Koning, keizer, admiraal... iedereen weet wat het is om plotseling te moeten. In de meeste beroepen is een wc altijd op sprintafstand, maar niet voor wie de hele dag onderweg is. Zeker voor truckers met darmproblemen of een zwakke blaas kan het sanitair een enorm issue zijn. Wat een afknapper, bijvoorbeeld, als je met hoge nood een parkeerplek hebt gezocht maar het buitentoilet een kot blijkt waar je nog geen seconde wilt blijven.
Volle potten, poep op de bril, kapotte kranen, slingers papier in plassen urine, alles stank en smerigheid… hoeveel chauffeurs zullen al weleens hun toevlucht tot de bosjes hebben gezocht? En daar vervolgens hebben gemerkt dat ze niet de eerste waren?
 

Plassen in een bidon

Bianca D, die werkt voor een groot transportbedrijf in het oosten van het land, heeft na 17 jaar langs de weg alles al zo’n beetje meegemaakt. ‘Wie denkt dat het in Nederland wel meevalt,’ zegt ze, ‘heeft of niet goed gekeken of toevallig veel geluk gehad. Veel wc’s zijn te smerig om te gebruiken. Zelf plas ik weleens in een bidon, die ik later in een put giet. Als ik onderweg moet poepen doe ik dat of bij de klant of in een tankstation met een wc in de shop. In de regel zijn de wc’s waar je betalen moet, wel schoner. Maar in de bosjes? Nooit! En niet alleen omdat ik bang ben voor spinnen.’

Hoe het gesteld is met de wc’s langs de Nederlandse wegen, wordt elke paar jaar door de ANWB onderzocht. In 2014 bleek dat betaalde wc’s - toen 30 van de 50 - inderdaad vaak schoner zijn. Van de tien smerigste behoorden er acht tot de gratis plekken. Toen in 2021 de staat van het sanitair opnieuw werd gepeild, nu als onderdeel van het hele pakket aan voorzieningen bij tankstations, waren de verschillen opmerkelijk. Zo kreeg het toiletbezoek een bedroevende 2 in Zurich, Harderwijk Food Court, Barneveld, Vrijenban Ruyven, Meerkerk en Uden Food Court, en was er een glansrijke 8 voor stopplaats Leekerlande, Struik/De Bolder, Varakker, de Lucht Oost, Wouwse Tol en Hazeldonk.

Witte kentekens

De grote groep wc’s bleef echter steken op een cijfer rond de 5, wat betekent dat er nog altijd veel te wensen overblijft als het gaat om het deponeren van een boodschap langs de snelweg. Maar is dit het ergste? Bianca had jaren geleden een bijna traumatische ervaring op het gebied van hygiëne op verzorgingsplaatsen. ‘Het was op de grens met België. Ik was daar in het donker aangekomen en gaan slapen. ’s Morgens deed ik een rondje om de truck toen mijn oog viel op een schuine helling naar de weg. Het rook er al verre van fijn, maar toen ik keek… echt waar, van boven tot onder vol met poep. Ik ben ingestapt en weggereden. Als ik er nog aan denk…’

De betreffende stopplek is niet de enige waar zich het sanitair tot de randen van het terrein lijkt uit te strekken. Vooral op de grotere plaatsen langs de A2 en de A50 is het vaak raak, aldus Davidson. Ze durft de stelling aan dat er een verband bestaat met de langdurige aanwezigheid van Oost-Europese chauffeurs. ‘Misschien willen ze die 50 of 70 cent voor een wc-bezoek niet betalen omdat ze zich al uitgebuit voelen, misschien is het verveling, of kan het ze gewoon niet schelen. De goeden niet te na gesproken: je ziet de meeste vervuiling toch wel rond de witte kentekens ontstaan.’

Normale rust

Met de nieuwe regels rond rij- en rusttijden uit het EU-mobiliteitspakket zou op papier een einde moeten komen aan het trieste en niet tot grote properheid inspirerende nomadenbestaan van de vele Poolse en Roemeense chauffeurs, die – zo erkent ook Bianca, ons land maar al te hard nodig heeft. Onderdeel van het pakket dat arbeidsomstandigheden in EU-landen gelijk poogt te trekken, is dat de normale rust onderweg moet worden genoten in ‘een passende, gendervriendelijke locatie met sanitaire voorzieningen op kosten van de werkgever.’ Denk aan een hotel, hostel of vakantiehuisje. Ook moet de werkgever de buitenlandse chauffeur in staat stellen om elke vier weken naar huis te gaan.

Of deze maatregel goed wordt nageleefd en of op naleving wordt toegezien? Volgens een bericht op truckersplatform BigTruck begin juli is de handhaving – een verantwoordelijkheid van Inspectie Leefomgeving en Transport, duidelijk onder de maat. Van de 80 controles die ILT onlangs uitvoerde in de Benelux bleken er slechts 12 in Nederland te zijn geweest. En nog mooier: op het doorbrengen van de weekendrust in de cabine zou sowieso niet worden gecontroleerd.

Vrij spel

Bij BigTruck is het beeld ontstaan, zo meldt het artikel, dat buitenlanders in ons land vrij spel hebben. Maar vrij spel… is er één vrachtwagenchauffeur die uit overtuiging zijn weekend doorbrengt op een winderige parkeerplaats langs de weg? Misschien zou vogelvrij een passender term zijn. In hoeverre transportbedrijven zelf verantwoordelijkheid nemen voor de sociale omstandigheden van hun buitenlandse rijders, is moeilijk te meten. Vervoersbedrijven staan duidelijk niet in de rij om er een boekje over open te doen, zo blijkt wel uit een voorzichtige verkenning in diverse delen van het land. Ze zijn blij als ze de planning rondkrijgen.

De overheidsinspectie zal er in ieder geval harder aan moeten trekken, vindt ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland. ‘Succesvolle wet- en regelgeving staat of valt met handhaving,’ geeft hun woordvoerder aan. De organisatie wijst daarnaast op het problematisch ‘tekort aan parkeerplaatsen voor chauffeurs om veilig, comfortabel en hygiënisch aan hun pauze- en rustverplichtingen te kunnen voldoen.’ Langs twee belangrijke vrachtroutes Amsterdam-Hoorn en Rotterdam-Nijmegen wordt wel gewerkt aan uitbreiding, via het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport van de overheid (MIRT-corridors), maar dit gaat moeizaam en traag, aldus TLN.

Remsporen

Terug naar de wc. Het komt erop neer dat je als trucker van geluk mag spreken op een schone wc terecht te kunnen. Zou je niet beter af zijn met eigen sanitair? Waarschijnlijk hebben velen wel een emmer met deksel voor noodgevallen, zo denkt Bianca. Over een chemisch toilet of Porta Potti in de cabine zijn de berichten wisselend. Het klotsen van vloeistof en het relatief grote ruimtebeslag worden als bezwaren genoemd. Daarbij hebben sommige chauffeurs liever geen uitwerpselen in hun leef- en slaapruimte.

Misschien dat de uitvinding van voormalig chauffeur Herman Ribberink uit Hardenberg kansrijker is. Samen met een partner werkt Ribberink al enkele jaren aan zijn Truck Toilet, een uitschuifbare wc-bril onder het bed in de cabine waar een zak in gehangen wordt. De ontlasting verandert door een poeder in een reukloze gel, die met de luchtdicht afgesloten zak samen kan worden weggegooid. ‘De grote meerwaarde,’ aldus Ribberink, ‘is dat er geen water hoeft te worden gebruikt en er weinig ruimte nodig is.’

Na verscheidene aanpassingen, onder andere aan de vorm van de bril en het draagvermogen van de rails (nu gegarandeerd tot 115 kg) komen de eerste 100 stuks rond begin augustus dit jaar op de markt. Misschien niet om de zaterdagkrant op te lezen, omschrijft internationaal chauffeur Henk Brink op een filmpje van RTV Oost na het testen van het toilet, maar prima te doen bij noodgevallen. Remsporen zul je er in ieder geval niet van krijgen. En mogelijk, zo hoopt uitvinder Ribberink, dat dit meer dames met interesse voor het vak over de streep kan trekken.

---

---