Schulden? Blijf wakker!

Brief van Intrum, Hoist of Arrow? Schiet niet in paniek maar win advies in. Jouw angst is hun verdienmodel.

Het begint met een paar onbetaalde rekeningen… en ineens ligt je tafel vol vijandige post. Wat moet je doen? ‘Kalm blijven,’ raadt Sébert Jacobs van Stichting Mindercasso aan. ‘Advies vragen. En mocht je gedagvaard worden, ga dan vooral wél naar de rechtbank.’

Gepost door Yvonne van Osch op 22 april 2021, geactualiseerd mei 2024

Anno 2024 kampt een half miljoen Nederlandse huishoudens met problematische schulden. Vaak bestaat het grootste deel  uit vermijdbare incassokosten. Foto: Yvonne van Osch

Waarom naar de rechtbank? Als je niet op de rechtszaak verschijnt, zal jouw kant van het verhaal ontbreken. De rechter heeft maar een paar minuten om de zaak te bestuderen. Hij zal bijna als vanzelf de vordering toewijzen aan de schuldeisende partij. Die partij heeft dan recht op het geld. En dat moet jij betalen. Terwijl het misschien niet eens nodig was. Wat goed is om te weten,’ zegt Sébert Jacobs, ‘is dat die schuldeiser er juist op hoopt dat je niet komt. Hoe meer verstekvonnissen namelijk (rechtszaken waar de gedaagde niet verschijnt), hoe makkelijker het geld bij hem binnenkomt. Het is hun verdienmodel. In 2019 kwam bij zo’n 75% van de schuldzaken niemand opdagen.'

Naar het laagste punt

Jacobs, bedrijfseconoom en –jurist in Rotterdam, deelt zijn bevindingen over de wereld van schuld en incasso graag een keer met een groter publiek. Hij kent de wandel van de handel. Geld, ziet hij in zijn werk, stroomt meestal naar het laagste punt. De vraag is of we ons daarbij neer moeten leggen. ‘We kunnen er als burgers samen iets aan doen,’ zegt hij. ‘We kunnen de macht van grote partijen breken. Door zand in hun geoliede machine te strooien.’
In 2016 startte Jacobs met een vriend Mindercasso, gratis eerste hulp bij incassoproblemen. ‘Het was in de kerstvakantie,’ vertelt hij, ‘en we zaten ons te verbazen over berichten dat een schuld van 100 euro binnen een half jaar tot het negenvoudige kon groeien. Toen we erin doken, waren we verbijsterd. Het gemak waarmee geld verdiend wordt ten koste van schuldenaren. Daar wilden we iets tegen doen.’

Onzichtbare markt

Het gaat hier om een onzichtbare markt,’ zegt Jacobs, ‘waar ongelooflijk veel geld in omgaat. Wie zijn die spelers die het op rechtszaken aan laten komen? Dat zijn vaak niet de oorspronkelijke schuldeisers of de incassobureaus. Het zijn de partijen die onbetaalde schulden opkopen. Intrum (een fusie van Intrum Justitia en Lindorff), Hoist, Arrow, en zo nog een paar. Zij doen zaken met banken en financieringsmaatschappijen. Met energiebedrijven, telecombedrijven, grote webwinkels. Allemaal bedrijven die tien- tot honderdduizenden klanten hebben, velen met openstaande vorderingen. De schuldopkopers nemen deze vorderingen over, voor een percentage van 50 tot 90%, afhankelijk van de ouderdom. En vervolgens beginnen ze een niet-aflatende stroom berichten op de schuldenaren af te sturen.’

Brief ontvangen?

Door de hoge graad van automatisering kost dit de schuldopkopers weinig tijd en geld,’ zegt Sébert Jacobs. ‘Ze stoppen de gegevens in de computer en laten deze het werk doen. Brief na brief, mail na mail. Gezichtloos en zonder emotie. Maar je kunt je voorstellen hoe de berichtenstroom aankomt. Het gaat vaak om mensen die al diep in de problemen zitten en misschien het liefst de dekens over hun hoofd trekken. Weer een nieuwe partij die iets van ze wil. Vordering, aanmaning? Dagvaarding, beslag? Waar gaat dit over?’






Het kan intimiderend zijn, beangstigend zelfs. En verwarrend. Want zoek je op de websites van Intrum of Hoist, dan lees je niet 'Wij willen verdienen aan uw schuld', wat het eerlijke verhaal zou zijn, maar 'Brief ontvangen? Geen nood. Wij zijn er om u te helpen'.
De reviews spreken boekdelen. Helpen? Hoe dan, als ze de telefoon niet opnemen of je eindeloos in de wacht laten staan? ‘Als ze je al willen helpen,’ zegt Jacobs, ‘dan is het om je jouw schuld aan hen te laten betalen. Met betalingsregelingen waarvoor je een hoop rente betaalt, en bijkomende incassokosten. Je kunt hiervoor 24/7 inloggen op hun site. En wacht je te lang, dan dagen ze je dus voor de rechter. Waar zij, zoals eerder gezegd, het volle pond krijgen als jij niet komt. Kun je niet betalen, dan wordt beslag gelegd. Hoop er maar niet op dat hier enige coulance wordt betracht… sommige schuldenaren zitten oneindig lang aan terugbetaling vast.’

Aanmaning of dwangbevel

Mindercasso wordt dagelijks door wanhopige mensen benaderd over uit de hand gelopen schuldenzaken. ‘Het opvallende is,’ zegt Sébert Jacobs, ‘dat ze negen van de tien keer niet weten waar ze staan. Wat heb je ontvangen, is altijd het eerste dat ik vraag. Gaat het om een aanmaning, een dagvaarding, een vonnis of een dwangbevel? Is het van de overheid? Van een incassobureau? Een schuldopkoper? En dan: herken je het bedrag dat wordt genoemd? Ben je het ermee eens? Is de factuur of een deel ervan misschien al betaald? Wanneer heb je eerder een aanmaning gehad? Is de verjaringstermijn voor de vordering niet toevallig al verstreken? Welke kosten zijn doorberekend? Enzovoort.’
‘Er gaat veel fout,’ merkt Jacobs. ‘En daarom is het ook zo belangrijk om er bovenop te zitten.’

Massa is kassa

Een kentering in de wereld van schuld en incasso is ondertussen wel voelbaar, mede door corona en de snel groeiende schuldenberg. Schuldeisers, incassobureaus en deurwaarders zien de problemen en lopen tegen de grenzen van hun capaciteiten aan. Aangespoord door gemeenten zijn schuldeisers meer met elkaar gaan samenwerken om het beschikbare geld eerlijker te verdelen. Toch doen schuldopkopers nog steeds goede zaken. Voor hen geldt: massa is kassa.
Sébert Jacobs maakt zich geen illusies. Waar mensen kunnen profiteren van het leed van anderen, zal dit ook gebeuren. ‘Maar we kunnen het speelveld wel eerlijker verdelen,' denkt hij. Zijn oproep: 'Heb je schulden en kom je er niet uit? Blijf wakker, laat het niet lopen. Ga naar het Juridisch Loket, neem contact op met een sociaal raadslid van de gemeente of mail ons. Je weet nooit, misschien valt het mee. Komt het toch tot een rechtszaak, zoek dan een sociaal advocaat om je bij te staan, en voer vooral inhoudelijk verweer. Wat zeker is, is dat hoe meer werk schuldkopers van schuldenaren krijgen, hoe minder ze aan een schulddossier verdienen en hoe minder aantrekkelijk het dus voor hen wordt om op verstekvonnissen te speculeren.’

---

Het Juridisch Loket helpt mensen met een laag inkomen gratis bij juridische vragen. Kijk op de website of bel 0800-8020 ma-vrij 9-17 uur