Poëzie van de schroothoop

Hoe prachtig zo’n landschap van oud ijzer kan zijn? Het schittert, kermt, spuwt sterrenstof. Kraan- en shovelmachinist Radi hoeft niet op vakantie. De schroot op een perfecte berg en de werf aangeveegd… mooier kan het niet worden.

Gepost op 13 juli 2020

Het landschap is in beweging, de bergen krimpen, kruipen, dijen uit. Radi stuurt de shovel soepel langs een van de hopen en schuift wat hij meeneemt recht in de bek van de enorme poliepgrijper die collega Engin bestuurt. Heerlijk vindt hij dat.

Op de schrootwerf van de Amsterdam Scrap Terminal aan de Vlothaven, een terrein van drie à vier hectare, werken zes mannen. Radi is koning orde en netheid. Mehmet kan met de tonnen wegende grijper een blikje van de grond rapen en beheerst de kunst om grote happen materiaal met een zwaai over een muur van schroot te gooien. Ieder zijn specialiteit, een spelletje wordt het nooit. ‘O nee!’ Radi gruwt van de gedachte. ‘Je moet weten wat je doet. Scherp blijven. Met een stuk staal dat wegspringt, kun je jezelf zwaar verwonden. Rustig en geconcentreerd werken, zeggen wij altijd. Niet iedereen kan dat. Veel mannen houden het werk ook niet vol. Ze vinden het te zwaar, of te gevaarlijk.’

Radi in zijn favoriete voertuig. De massieve banden kosten vijfduizend euro per stuk, ze gaan zes jaar mee.

De scrapterminal in vol bedrijf

Meesterwerper Mehmet in actie. Hij heeft eerst een muur gebouwd en gooit daar nu de schroot overheen.

Het besturen van de kraan is precisiewerk. Mehmet doet het voor.

Engin, Radi en Mehmet

Schrootafval

Het is druk op de terminal, de vrachtwagencombinaties van huisleverancier Van Groningen rijden af en aan. Op de weegbrug, parkeren, loskoppelen, achteruit positioneren, en hoppakee! Daar gaan de restanten van wat ooit een kozijn, lantaarnpaal of bushokje was, op een rammelende hoop. Radi maakt een inschatting van het percentage van niet-ijzer in de lading, zoals beton dat nog aan vlechtwerk zit, stukken hout of plastic. Dat telt mee voor de betaalde prijs. De truck lost de volgende container, koppelt beide delen weer aan elkaar, gaat dan leeg op de weegbrug en terug naar Nieuw Vennep voor een volgende partij schroot.
‘Vandaag zijn er wel vijftig combinaties binnengekomen. Andere dagen kunnen het er soms maar twintig zijn. Reserveren hoeft niet, dus we weten nooit hoe druk het wordt. Het is belangrijk dat we toegankelijk zijn en snelle, goede service bieden. Het is een harde wereld, een paar centen meer of minder kan je je leverancier of klant al kosten.'

Vrachtauto's van metaal- en constructiesloopbedrijf Van Groningen wachten op elkaar bij de scrapterminal

Een berg draad met hier en daar een rest beton

Amsterdam Scrap Terminal
Amsterdam Scrap Terminal (AST) is een van de toonaangevende ijzerverwerkers van Nederland. Het bedrijf bestaat sinds 2016. Daarvoor heette het Alba Scrap Trading (ook AST). Hoewel de naam en de Amsterdamse kruisen in het logo anders doen vermoeden is AST een Turks bedrijf. De nieuwe naam is om de relatie met Amsterdam en het Nederlands als voertaal te onderstrepen,’ zegt Romy, die een belangrijk deel van de afhandeling doet op het kantoor. ‘Leveranciers en vervoerders vinden dat prettiger.'
Romy, haar vader, die sinds jaar en dag in de recycling werkt, en collega Francisca zijn de enige medewerkers met Nederlandse wortels bij AST. Directeur Volkan (Goeie naam! Vulcanis was de Romeinse god van de smeedkunst) pendelt voor zover in coronatijd mogelijk tussen Amsterdam en Istanboel, om contacten met afnemers te onderhouden en contracten af te sluiten.

Vlnr Volkan, Romy, Radi en Ferhat

Oma’s oude Singer

De aanvoer van materiaal verloopt hoofdzakelijk via gecertificeerde recyclingbedrijven, die het schroot voorsorteren. Hms 1 is mooi en stevig spul, dikker dan 6 mm: plaatmateriaal, autodeuren, onderdelen van grote installaties. Hoogwaardig afval, dat ook wel door Tata Steel wordt afgenomen. Wat dunner is dan 6 mm heet hms 1-2 en komt op een andere hoop. Een wijde range aan spullen zie je daar, van fietswielen, radiatoren, boodschappenkarren en afgedankt gereedschap, tot betonvlechtwerk en oma’s oude Singer.
Bij het verplaatsen van de hopen blijven de kleinste voorwerpen liggen. Sieraden, munten? Het spannendste dat Radi ooit tegenkwam, was een portemonnee met vijftig euro erin.

hms 1, hoogwaardig afval dikker dan 6 mm

Het meeste afval gaat naar Turkijke, soms wordt hms 1 door Tata afgenomen

Sierlijke dans

Machines die materialen sorteren op kleur en vorm scheiden het laatste ijzer uit de hoop. Dit gebeurt in Turkije, waar verreweg de meeste schroot naartoe gaat om te worden omgesmolten. Een à twee keer per maand komt een laadschip waar met wat stampwerk tot wel 30.000 ton in past. Het schip wordt door speciaal ingehuurde krachten beladen met reusachtige kranen zowel op de wal van de Vlothaven als op het schip.

Het laden van bulkcarrier Georgia Harmony in mei 2020, gezien vanaf de Neptunushaven

Een spektakel, vindt ook Radi. ‘Je kunt het bijna niet geloven, maar alles wat hier nu ligt, is dan weg.' Op weg naar een volgend stadium van zijn. 'Voor buitenstaanders is soms moeilijk te begrijpen hoe het werkt. Waar het op neerkomt is dat je overlegt en samenwerkt om zo netjes, eerlijk en efficiënt mogelijk het ijzer te scheiden en voor de afnemer te verwerken.’
Radi houdt van de sierlijke dans met beesten van machines tussen bergen draad en plaat. ‘Soms kijk ik op mijn horloge en denk ik: o jammer, het is alweer vijf uur. Dan ruil ik de shovelbak voor een bezem en veeg het hele terrein schoon. Als ik klaar ben en rondkijk, voel ik mij heel tevreden. En als ik naar huis rijd, voel ik dat nog steeds. Soms is het alsof ik in de verkeerde auto zit, in een speelgoedauto. Of mijn zoons later ook in schroot gaan doen? Ik denk het niet. Maar ik, serieus, ik kan er geen genoeg van krijgen.’

Dit was deel 3 van mijn serie over de haven van Amsterdam
Het stuk is ook verschenen in de Schrootkrant

Terug naar het overzicht van de serie
Terug naar welkom
Naar portfolio
Naar over mij

Tekstbureau Yvonne van Osch
Binnenkadijk 117, 1018 ZE Amsterdam
opschrift@tip.nl | 06-37313100