Yvonne
van Osch
Albanië met de camper
Albanië
met de camper
Albanië,
land van verlaten fabrieken en eenzame herders in
ondoordringbaar berglandschap… moet je daar wel met je
camper heen?
Jawel! Zeker als je van het onverwachte houdt en niet bang bent voor
een krasje in je lak. Leuke reistips voor de avontuurlijke reiziger.
Gepost door Yvonne van
Osch, augustus 2024
Verwacht geen steriel sanitair of geasfalteerde loper voor je aankomst.
Een gouden standaard is er nog niet in Albanië. Tot voor een
jaar of vijf geleden kwam het ruige Balkanland aan zee zelfs
nog nauwelijks in beeld als mogelijk reisdoel voor camperaars. Maar de
tijden
veranderen en inmiddels doen veel camperreizigers bijna
eufoor verslag. Zo’n prachtige natuur, zoveel
ruimte! Zulke lieve mensen. En
je mag overal staan!
Tot
camper omgebouwde truck bij de Kloof van Holte (tussen Elbasan en
Gramsch)
Naar het noorden:
Vermosh
Klopt. Bergtop, rivierbedding, dorpsplein. Alles kan. Zolang je zelf
ook
flexibel bent en niet kijkt op flinke hoeveelheden rommel
hier en daar. In praktijk zul je waarschijnlijk toch het
liefst een
camping zoeken.
Waar begin je? Je kunt naar Albanië vanuit
Italië met
de boot, bijvoorbeeld van Bari naar Dürres, van Brindisi naar
Vlorë of van Korfoe naar Sarandë. Maar over land is
waarschijnlijk relaxter.
Een goede optie is langs de westkust van Montenegro via de
grensovergang bij Hani i Hotit te gaan ten zuidoosten van Podgorica. Je
komt uit op de goed onderhouden SH20, waar je even naar het
noorden zes iconische haarspeldbochten treft die als een guirlande
tegen de bergen aan gevouwen zijn. Durf je het aan, dan zou je tot het
schitterend ongerepte Vermosh door kunnen rijden in het noordelijkste
puntje van het land. Bij Bujtina Peraj (1) sta je
midden in de boomgaard,
je eet er vers van het land, en ’s avonds is er kampvuur. Het
nabijgelegen Lepushë, waar je ook een paar prachtige
accommodaties vindt, is vertrekpunt voor fantastische hikes.
Shkodër
Wie rustiger aan wil doen, gaat vanaf
de grens richting
Shkodër langs het meer. Lake Shkodra Resort is populair bij
Nederlandse camperaars, meer Albanees georiënteerd is
Agroturizm Hysaj. Een bijzondere en meer intieme plek is Kantina Mani (2), waar je
langs een wijngaard en temidden van kleinvee een plaats vindt. De
wijnfabriek, die met Nederlandse hulp
tot stand kwam,
organiseert ook proeverijen en workshops.
Proeverij, vogelspotten, raften, off-road avontuur....
Laat je verrassen door het bonte aanbod van
Travelling
Albania en haar Albanese partners.
Shkodër zelf is een drukke en cultureel zeer interessante
stad, met een gigantische moskee, een kasteel en enkele boeiende musea
waaronder het Marubi Fotomuseum en de Site of Witness and Memory,
gewijd aan de nog niet verjaarde gruwelen van
het Hoxha-regime. Gezelliger zijn de straten vol markten,
vrouwen in klederdracht uit de
bergen en slierten mensen die extreem langzaam fietsen aan beide kanten
van de
weg.
Shkodër,
stad van markten, fietsen en klederdracht
Vervloekte bergen
Albanië is ongelooflijk rijk aan cultureel erfgoed
en traditie. Tussen de
steile grijze rotsen van Prokletijë, vrij vertaald de
vervloekte bergen, leven mensen nog volgens de strikte wetten van de
Kanun, een verzameling middeleeuwse teksten, waar bloedwraak
een
steeds terugkerend onderdeel van is. Centraal staat de fis, de familie, of
stam. Wie de eer van de familie schendt, betaalt met bloed.
Als toerist zul je hier weinig last van hebben. Elke gast wordt als een
vriend onthaald.
Getrainde wandelaars zijn
gek op de hike door het hooggebergte van de Albanese Alpen. De
driedaagse trip
per minivan vanuit Shkodër via het Komanmeer naar
Valbonë, dan te voet naar Theth en daarvandaan terug naar
Shkodër, of vice versa, is voor velen een hoogtepunt
van hun reis. Je kunt zo’n trip regelen
via je camping of de toeristeninformatie op de Sheshi Demokracia in
Shkodër. Heb je sterke zenuwen, dan kun je ook met eigen
vervoer naar Theth langs de SH21. De laatste 17 km werd
in 2022 geasfalteerd. Maar let goed op, het blijft een smalle
weg, je moet
weten wat je doet.
De
SH21 richting Theth op het hoogste punt, hier nog zonder asfalt
Valbonë
Ook over het Komanmeer kun je op eigen gelegenheid, maar je vaart op
een kleine ferry en voor zware campers zal het op- en afrijden een
uitdaging zijn. Daarbij schijn je per meter auto 7 euro te betalen, dat
loopt wel op. Een prima en ook heel spannend alternatief is de route
langs de SH5 en SH22. Wel een verademing als je na duizend bochten de
snelstromende rivier in het Valbonë-dal zal zien!
Een heerlijke camperplek vind je bij Hotel Rilindja in Quku i
Valbonës (3),
het zuidelijke stuk van Valbonë. Eigenaar Alfred
kent alle
geschikte wandelroutes. Ga je half oktober, dan maak je ook het stoken
van raki op rommelige erven mee. Roep 'Gezuar!' (proost) en je kunt
waarschijnlijk zonder problemen aanschuiven voor een glaasje.
Op- en
afstapplaats in Fierzë voor de tocht over het Komanmeer
Het oosten:
Kukës
Wil je van Valbonë naar Peshkopi, dan is het geen gek idee om
via Kosovo te gaan, over Gjakovë en Prizren naar
Kukës en vandaar over de SH31 naar het zuiden. Je betaalt
€ 15 voor een extra reisverzekering, maar het scheelt je tijd.
Kukës is historisch
interessant in relatie tot Kosovo. De
inwoners van Kukës stelden hun huizen massaal beschikbaar voor
etnisch-Albanezen uit het geteisterde buurland tijdens het conflict in
1999. De VN vergaderde in het nu onttakelde Hotel Turizmi.
Een attractie is sinds kort Kukës Underground, een inkijkje
in het 8 kilometer lange gangenstelsel uit de sinistere
Hoxha-tijd.
Kukës ligt aan het Meer van
Fierzë, dat deel is van een gigantisch complex van stuwmeren
in de Drin. Voor de aanleg ervan werden in de
jaren ’70 verschillende plaatsen onder water
gezet, waaronder de oude stad van Kukës. Bij droogte schijnen
mensen de daken van hun vroegere huizen nog weleens te kunnen zien.
Peshkopi
Tussen Kukës en Peshkopi is het landschap divers en op veel
plaatsen van een magistrale schoonheid. Grimmige met bos bedekte
rotsen,
afgewisseld door groene heuvels, dorpjes in beschut bouwland waar
mensen met paarden en ezels het land bewerken, stroken vol olijfbomen
en velden vol maïs, en verder van de weg zelfs een enkele
cipres.
Het hooggelegen Peshkopi is bekend vanwege zijn hete zwavelbaden, de
Llixhat e Peshkopisë, waar veel mensen met reumatische
klachten uit Albanië en Kosovo samenkomen, soms met
busladingen tegelijk. Het badhuis ligt aan het einde van de weg die
vanuit het stadje naar het noordoosten gaat en waar ook een sympathieke
kleine familiecamping is, Kapxhiu (4). Voorbij
het badhuis kom je in een
grazig wandelgebied met verspreid enkele natuurlijke bronnen, waar
zwavelhoudend water uit het Korabgebergte met temperaturen tot 40
graden omhoog bruist.
Onbegaanbare wegen
Denk niet vanuit Peshkopi via Maqellare en Shupenze naar Librazh en het
zuiden door te kunnen steken, die weg is niet te doen. Dit geldt voor
veel wegen die met een witte lijn op Google Maps zijn aangegeven, en
zelfs voor een heel aantal gele wegen, de provinciale wegen, aangeduid
met SH. Zo waren in 2022 onbegaanbaar of in ieder geval in zeer slechte
staat: de SH30, -34, -36, -38, -40, -43, -72, -74, -76, -78 en -100.
Informeer bij twijfel van tevoren. Het woord
‘asfalt’ begrijpt iedereen.
Meer van
Ulëz, Rubik
Via de redelijk onderhouden SH6 kun je langs Bulqize met zijn
uitgehakte hellingen vol chroommijnen en het mooi gelegen Burrel tot
langs het Meer van Ulëz. Ongeveer een kilometer voorbij de
exotische houten voetgangershangbrug van Shkopet vind je daar pal aan
het water de camping van de hartelijke Malçi broers, die je
graag de omgeving laten zien, ook per boot als je wilt. Dezelfde
gastvrijheid treft je bij Bajron en zijn familie van Agroturisme Baven
Toven in Katundi i Vjetër (5) ten
noorden van Rubik, waar gastheer Bajron zich enorm uitslooft om je
verblijf onvergetelijk te maken, met stille tochten naar
verborgen watervalletjes, eten uit de tuin en vuurtjes bij het zwembad.
Het
hooggelegen terrein van Baven Toven waar ook huisjes staan. Beneden aan
de stille weg is een grote camperplaats
Krakende
infrastructuur
Ook na recente opschaling blijft authenticiteit voorop staan
bij Baven Toven. Dat is lang niet overal het geval. De afgelopen jaren
is het
internationaal toerisme in Albanië op populaire plaatsen
totaal
uit zijn krachten gegroeid. Zo is de
Albanese Rivièra tussen Vlorë en
Sarandë inmiddels vergeven van hotels en
appartementen met exorbitante luxe
voor
alleen de superrijken. Ziedaar het belangrijkste minpunt van dit
fascinerende Balkanland aan zee. Het grote geld tiert er welig, en
zelden ten goede van gewone mensen. De
infrastructuur heeft de snelle groei lang niet overal bij
kunnen benen. Overvolle parkeerplaatsen, slechte markering, kapotte
straten, zwerfvuil. Het hoort erbij, zoals de vele zwerfhonden en
–katten, die overigens ongevaarlijk zijn. Mercedes-Maybach en
paardenkar rijden over dezelfde weg.
Meren van Ohrid en
Prespa
Toerisme in transitie. In de gepresenteerde route slaan we de
goudkust lekker over, om langs Tirana over de SH3 naar het Meer van
Ohrid te gaan, een van
de diepste en helderste meren ter wereld. Mensen vissen daar onder meer
op de inheemse Ohridforel, die in diverse restaurants smakelijk wordt
opgediend, zoals aan het water bij Drilon, of in het intieme restaurant
Poradeci in Pogradec, waar de Ottomaanse tijd lijkt te hebben
stilgestaan.
De campings langs de oevers van het Ohridmeer zijn in korte tijd
talrijk geworden. Toeristisch ongerept is echter nog het Prespameer,
een klein stukje verder via de SH79. In het etnisch-Macedonische Pustec
zie je uit op het wonderlijke eilandje Maligrad en een minikerk met
resten van 14de-eeuwse fresco’s in de holte van een rots.
Officiële campings zijn er niet aan dit Albanese deel van het
Prespameer, maar vraag in het dorp of bij het plaatselijke Restaurant
Panorama om raad en wie weet welke wonderbaarlijke taferelen zich aan
je openbaren (de schrijfster van dit stuk heeft er feestelijke
herinneringen aan). Daar is zeker ook iemand die weet hoe je naar het
eilandje kunt.
Pogradec,
aan het meer van Ohrid, op een stille dag
Archeologische
goudader
Het gebied rond de meren is net als de streek bij Shkodër en
de zuidwestkust van Albanië één grote
archeologische goudader. Een geheimtip: de Tombes van Selca,
grafkelders van de
Dassareten, die ver voor onze jaartelling het toenmalige grensgebied
van Zuid-Illyrië en Macedonië onder controle hadden.
Voorbij Korçë, overigens een elegante stad met een
bierfabriek en een fantastisch museum voor middeleeuwse kunst, vind je
de
grafheuvels van Kamenicë, waarvan de oudste skeletten dateren
uit de twaalfde eeuw voor Christus.
Aan de zuidwestkust heb je onder andere resten van de oude Illyrische
en Romeinse steden Byllis, Appolonia en Butrint, historische
snoepwinkels die vele eeuwen van beschaving, bloei en verval tot leven
wekken.
De SH75
De SH75 waaraan Kamenicë ligt, behoort als je geen hoogtevrees
hebt tot de meest sensationele wegen van het land. Hij doorkruist een
gebied van groene valleien en paardenpoesta afgewisseld met steile
rotsen en dichtbegroeide hellingen waaruit je reusachtige zwarte dennen
op ziet rijzen. Na Çarshovë, niet ver van de
Griekse grens, buigt hij naar het noordwesten om het schilderachtige
dal van de Vjosë te volgen. De SH75 wordt goed onderhouden,
maar schijnt bij regen verraderlijk te kunnen zijn. Je moet daarbij
altijd bedacht zijn op gaten en onverwacht patchwork in het wegdek.
In het oostelijke stuk vind je voorbij Ersekë enkele goede
voorzieningen voor camperaars, waaronder Albania South Camping (6), pal naast
het beroemde en meer luxueuze Farma
Sotira, dat ook paardrijdtochten, forellenvijvers en mooie huisjes
biedt.
Het westelijk deel van de SH75, langs de loop van de Vjosë, is
geliefd bij wildkampeerders met campers die tegen een stootje kunnen.
Heel makkelijk is het niet, maar op diverse plaatsen kun je van de weg
af om bij de rotsige bedding te komen, zoals bij Free Camping Kaludh (7),
gratis dus, waar ook het startpunt is voor raftingtochten die vanuit
Përmet
worden georganiseerd.
Baden en waden bij
Përmet
Zuidelijk van Përmet, een kilometer of vijf van de weg naar
het noorden bij Petran liggen de beroemde heetwaterbronnen van
Bënjë, Llixhat e Bënjës, ook een
plek waar wel een enkele wildkampeerder te vinden is. Het grootste bad,
gelegen bij een iconische Ottomaanse voetbrug, is met keien tot bassin
gemaakt en overdag vaak druk. Verderop vind je rustiger gelegenheden in
een schitterend groen en idyllisch landschap. Neem waterschoenen mee en
ga zo vroeg als je kunt.
De
Ottomaanse brug bij de bronnen van Benjë. Het bassin is op
deze foto net niet te zien.
Gjirokastër
Wil je na Përmet noordwaarts? Zwicht dan niet voor de
verleiding om via de SH74 naar Berat te gaan, want je banden gaan
eraan. Neem bij Tepelenë de SH4. Je kunt zuidwaarts naar
Gjirokastër, een stad die net als Berat is opgenomen op de
Unesco-lijst van werelderfgoed en die je niet mag missen. Maar nog een
waarschuwing: ga niet met je camper de oude stad in, want de straten
zijn haast onneembaar steil. Gjirokastër is de enige stad,
aldus ’s lands bekendste schrijver Ismail Kadare (1936-2024)
die er
geboren is, waar je niet in een goot belandt als je dronken omverrolt,
maar op het dak van een huis.
Een goed aangeschreven camping is Camping Gjirokastër (8) twee
kilometer ten noorden van de stad voorbij een kleine luchthaven aan de
andere kant van de rivier. Je kunt daarvandaan lopen of een taxi nemen
en vanaf het station een bus. De oude stad herbergt een imposant
kasteel en een netwerk van straatjes vol restaurants en
winkeltjes met kleedjes, gebeiteld steen en ander ambachtelijk werk.
Naast de bazaar van Krujë en Korçë is de
oude bazaar van Gjirokastër waarschijnlijk de gezelligste van
het land.
Kitesurfen, paragliden, grande randonnée, buggytrekking....
Laat je verrassen door het bonte aanbod van
Travelling
Albania en haar Albanese partners.
Durrës en
Krujë
Naar het noorden toe loopt de SH4 door tot het hectische maar
historisch rijke Durrës. Op de kuststrook die ten zuiden van
de stad tot het geheimzinnige moerasgebied bij Divjakë loopt,
zijn een heel aantal leuke campings. Als stelregel kun je aanhouden:
hoe moeilijker te bereiken, hoe mooier het zal zijn. Een van die
aantrekkelijke wat meer afgelegen campings is Kamping Pa Emer (9) ten
westen van Kavajë bij Karpen, waar een plankier naar een
eilandje leidt en je pal aan het strand met je camper onder de bomen
kunt staan.
Krujë zou een waardig slot van je rondreis kunnen zijn, niet
ver van het internationale vliegveld ten noorden van Tirana. De
kleinschalige Kruje Camping (10),
de meest noordelijke van de drie die langs
de SH38 te vinden zijn, staat te boek als heel vriendelijk. De oude
stad is op loopafstand. Na het lange lint van winkeltjes aan
weerszijden van een rotsig weggetje kom je door de stadspoort in het
ommuurde deel, met diverse restaurants gebouwd op rotsen van waar je de
suizende diepte in kunt kijken. Er is een bombastisch museum gewijd aan
nationale held Skanderbeg, maar interessanter is het etnografisch
museum dat een heel mooi inkijkje geeft in het familieleven uit
Ottomaanse tijden.
Praktische tips voor camperaars
- Download een goede camper-app zoals Park4night of Campercontact
- De beste reistijd voor Albanië is buiten de
zomermaanden vanwege de soms helse temperaturen, maar let op: in de
bergen kan sneeuw liggen van oktober tot en met mei.
- Documenten: rijbewijs,
paspoort en groene kaart. Zorg dat dit internationale
verzekeringsbewijs op groen papier geprint is.
- Probeer bij de grens meteen
Albanees geld te wisselen, want buiten de grote steden vind je vrijwel
nergens een pinautomaat. Ook creditcards worden daar bijna nergens
geaccepteerd.
- De Albanese munt heet lek. Een
lek is iets minder dan een eurocent. Albanezen zeggen
soms duizend lek (mijë, uitgesproken als mieje) wanneer ze
honderd bedoelen. Wees gerust, ze willen je niet belazeren, het heeft
te maken met
het schrappen van een 0.
- Verkeersregels: 40 km in
bebouwde kom, 80 daarbuiten, 90 op autowegen, 110 op snelwegen. Licht
moet dag en nacht aan.
- Waterfilter (geen slecht idee) koop je online vanaf
€ 75.
- Pech onderweg: verlaat je op
de locale bevolking, ze helpen je
- Reizen via Kosovo of Noord-Macedonië: je betaalt
€ 15 voor een extra verzekering maar het kan een stuk sneller
zijn.
- Camper huren in
Albanië: kijk op camper-albania.eu, wildgoatride.com,
renting-van-albania.com of nomadcamperhire.com
- Met de boot uit
Italië: kijk op directferries.nl
- Met de boot over het
Komanmeer: komanilakeferry.com
- Leer een paar woorden
Albaneees, verdiep je in de cultuur!
Overtuigd? Sjor je reservewiel vast, oefen een klinkende 'Miredita!' en
op naar het zuiden.
Heb je opmerkingen, tips of nuttige info?
Mail !
Tekstbureau Yvonne van Osch
Binnenkadijk 117, 1018 ZE Amsterdam
opschrift@tip.nl | 06-37313100
