Yvonne
van Osch
Albanië
grijze economie / smokkelen /drugs
Drugshaven
Durrës
Havenstad Durrës is voor
Albanië wat Napels voor Italië is en Rotterdam
voor Nederland: een broeierig knooppunt voor smokkelwaar.
18 juli 2024
De haven van
Durrës op een tekening van Simon Pinargenti uit 1573
Juwelen, kleding, elektronica, Rolexen, Kalashnikovs... maar vooral
drugs
natuurlijk, veel drugs, en gigantische
stapels contanten
die daar tegenover
staan. Dat zijn zo de zaken die in Durrës over de kade rollen
zonder ooit de douane te zien.
Het is al enige tijd dat Albanië als dé
drugsleverancier van Europa geldt. Als je er een neus voor hebt kun je
zien hoe tussen de
salie van het
noorden de cannabis welig tiert en ook elders in het
land
akkers en tuinen vergeven zijn van wiet. Ook borrelt
het links en rechts in obscure werkplaatsen van
cocablad tot cocaïne. Albanië levert beter en
goedkoper dan
Nederland en zo vormen de Albanezen inmiddels de spil van de
meest
lucratieve drugsroutes
tussen Zuid-Amerika
en Europa. Via traffickers in onder andere Rotterdam en
Antwerpen stroomt geld en goed over die routes onophoudelijk
heen
en
weer.
Lazarat
Denk niet dat het alleen gezochte criminelen zijn
die Albanië tot een narcostaat hebben gemaakt. De
politiek en politie verdienen er keihard aan mee. Wordt er al eens een
partij onderschept, dan is dat misschien wel vooral om te laten zien
hoe ferm en
EU-waardig de overheid bezig is. Exemplarisch is het dorpje Lazarat,
dat in 2013 onder het oog van de verzamelde pers met
overdreven machtsvertoon werd schoongeveegd. Weinig later werd
Albanië kandidaat-lid van de EU. Overal in de
omgeving kon je toen de puntbladige plant zien
groeien, zo zei men, behalve in
Lazarat.
Albanië's
mini-Dubai
Je zou het grappig kunnen noemen, ware het niet dat de gewone Albanees
er maar weinig aan heeft. Ook in deze tak van de economie hebben
corruptie en
uitbuiting vrij spel. Het leeuwendeel verdwijnt in de zakken
van een klein
groepje
schathemelrijke ‘ondernemers’. Onderzoeksjournalist
Ola Xama heeft becijferd dat inmiddels jaarlijks
1,3 miljard euro zwart aan drugs verdiend wordt in Albanië, zo
valt te lezen in
het artikel How
British cocaine users are funding
Albania’s mini Dubai, dat journalist Tom Kington
in maart 2024
bracht voor The Sunday Times (achter betaalmuur).
Wat niet in crypto komt is cash. Eurobiljetten puilen uit alles
waar maar lucht in zit. Bananendozen, banden van
auto’s,
deuren van
koelkasten, busjes die in het noorden de grens oversteken... en
in het ondergoed van geronselde reizigers, zoals Balkan
Insight onthulde.
Exorbitante
vastgoedprojecten
Veel van het geld vindt zijn weg naar exorbitante
vastgoedprojecten, waarvan je de laatste tien jaar absurde
voorbeelden hebt kunnen zien
verrijzen in
Tirana en aan de kust. Hoe hoger de kranen, zo tekent Kington op, hoe
actiever de
witwasmachine.
Hij kent geen enkele scrupule, die machine. De eigenaars van de grond
waarop
gebouwd wordt, zijn niet zelden ook de eigenaars
van de bedrijven die er
gaan bouwen... welkom in het Albanië van de oligarchen. Een
klein
kliekje van geld bulkende mannen die elkaar opdrachten toebedelen en
moeilijk gaan kijken als iemand vragen stelt.
Met enige regelmaat worden mensen voor corruptie en witwassen
gearresteerd. Nooit de grootste baas natuurlijk, premier en kunstenaar Edi Rama. Zelfs in
het grote
vuilverbrandingsovenschandaal,
waarbij de bouw van het megaproject werd gegund aan een geheel
onkundige partij, bleef hij buiten schot. Zijn verweer leek op dat van
Bill Clinton in de Monica Lewinsky-zaak. 'I had no relations with the
incinerators' owners,' hield hij vol. Yeah sure.
Het
Skanderbegplein in
Tirana aan het begin van de bouwboom in
2018
Schurkenland
Albanië
Of er nog een weg terug is voor het mooie maar maatschappelijk grondig verziekte land, dat inmiddels door het grote
toerisme is omarmd? Cultuurcritici
zijn somber. Terwijl trots en rechtschapenheid het dna van
gewone
Albanezen maakt, zitten corruptie en nepotisme in de aderen
van de staat. Een staat die eeuwen onderdrukt was - door de Romeinen,
de Turken, de Italianen, de Duitsers en tenslotte door de communisten
onder leiding van een ziekelijk paranoïde Hoxha - en nooit
een werkelijke democratie gekend heeft. Voor de
pseudo-communisten van toen zijn nu pseudo-socialisten teruggekomen.
Idealen? De meeste politici waren of altijd al uit op macht en geld, of
ze
zijn daar in het politieke proces door vergiftigd geraakt. Een
natuurwet, zo lijkt het.
Wat betekent dit als het gaat om de toekomstige assimilatie
binnen de EU? Zal Albanië zich wel voegen naar de verheven moraal
van het oude continent? Haha. Wat een naïeve arrogantie om zo te
denken, vindt filoloog en Albanië-kenner Vincent van Gerwen
Oei.
Oei legde zijn visie op de mogelijke toekomstige toetreding van Albanië in 2017 neer in een vlijmscherp stuk in
BNNVara's Joop,
waarvan de inhoud nog altijd niet is ontkracht. Albanië gaat niet
meer op Europa lijken, betoogt hij, maar andersom. Kijk naar de macht
van grote investeerders, grond die in de uitverkoop gaat, het treden
met voeten van burgerbelangen, uitholling van de zorg, het
onderwijs.
Willen we weten waar het heen zal gaan met ons, laten we dan vooral op Albanië letten. Het land zou zomaar de
toekomst van
Europa kunnen zijn.
Tekstbureau Yvonne van Osch
Binnenkadijk 117, 1018 ZE Amsterdam
opschrift@tip.nl | 06-37313100