Yvonne
van Osch
Albanië - cultuur #3
Wachtkamer
Albanië
De
Albanese premier Edi Rama spreidt de armen voor opvang van
asielzoekers in zijn land buiten de EU. Wat bezielt hem? Is
dit een ordinaire publiciteitsstunt,
zoals Tirana Times denkt? Na de verkiezingsuitslag in Nederland krijgt
de deal van Rama een extra macaber tintje.
November 2023
Laat ze maar komen hoor, die Afrikaanse vluchtelingen, we weten er wel
raad mee. Weet je wat, waarom verhuizen we niet heel Gaza naar
Albanië? Is ook aan zee, lekker warm, en plaats zat. Dit is
wel
het minste dat we voor de wereldvrede kunnen doen toch. Nee, natuurlijk
gaat het niet om geld, wat denk je? We hebben een opdracht. Goede daden!
Aldus de cynische teneur van een stuk van Lutfi Dervishi
en de redactie
van Tirana Times 9 november als antwoord op de bizarre deal
die Edi Rama drie dagen eerder sloot met zijn Italiaanse
ambtgenoot Georgia
Meloni.
Vergane
schepen
van de Albanese
krijgsmacht in de
haven van Shëngjin, de plaats in Noord-Albanië waar
asielzoekerscentra voor
Italië moeten komen (Foto: Yvonne van Osch)
Platte publiciteitsstunt
Het cynisme is begrijpelijk. Leegloop, arbeidstekort,
verroeste
voorzieningen en een bestuurlijke
infrastructuur die ondernemende Albanezen zonder politieke vrienden tot
wanhoop drijft… heeft Albanië niet genoeg aan zijn
eigen
problemen om die van Italië erbij te nemen?
Wat het precies is dat Rama drijft tot de onuitvoerbare belofte om
jaarlijks tot 36 duizend ongedocumenteerden in
Albanië op te nemen in door Italië bekostigde
asielzoekerscentra? Een platte publiciteitsstunt, verzekert Tirana
Times, bedoeld om Afrikanen af te schrikken. Denken ze in de
EU onthaal te vinden, komen ze in een arm Balkanland terecht. Dat
zal ze leren!
Albanese gastvrijheid
Of het zo is? Of het gaat om publiciteit, om geld, de gunsten van
Meloni? Of de premier wil laten zien dat de rechtsstaat zijn
persoonlijke speeltje is en hij lak heeft aan de
democratie? Rama's wegen
zijn onnavolgbaar.
Ondertussen sluit hij wel aan bij een
veelgeroemde traditie van
Albanese gastvrijheid. Het is goed hier toch even bij stil te staan.
Zo vonden zeker drieduizend Joden in
Albanië onderdak
in de dreiging van WO II, toen de meeste landen juist hun grenzen
sloten, en werden tijdens de Balkanoorlog van 1999 zonder veel omhaal
400 duizend Kosovaren bij merendeels armlastige families in
Kukës opgevangen. Daden van onverschrokken solidariteit die
nog
altijd veel warme gevoelens oproepen in Kosovo en Israel.
Afghanen in Shëngjin
Ook recent nog, in 2021, toonde Albanië zich van zijn nobele
kant.
Het Rafaelo Hotel in Shëngjin werd opengesteld voor Afghanen
uit
westerse overheidsdiensten op de vlucht voor de Taliban. Ook van hen
zijn er minstens drieduizend gekomen, in afwachting van een visum zoals
door de VS of Canada in het vooruitzicht gesteld.
Een mooi gebaar. En er zijn slechtere
plekken dan
Shëngjin, een
half
verlopen, half op all
inclusive toerisme georiënteerde badplaats in het
noorden van Albanië. Om daar met de complete of bijna
complete familie in een luxe resort aan zee te
zitten… wel
even wat anders dan de modderige tentenkampen voor ontheemden in
kale buitengebieden die we kennen van tv.
Toch ging er iets mis, namelijk dat er niets gebeurde. De VS en Canada
lieten op zich wachten en de dankbaarheid van de Afghanen in
Shëngjin veranderde in ongeduld, ongeloof en tenslotte
wanhopige
frustratie. Na bijna twee jaar wachten nog steeds zo’n 700
Afghaanse vluchtelingen in hun keurige kamers in het resort aan zee.
Als de verwerking van zo’n klein groepje al hapert, wat is
dan
het voorland van de honderdduizenden die straks nog zouden moeten
komen?
Humanitaire rechten
Dat zal ook niet zomaar gebeuren. De tegenstand uit binnen- en
buitenland
zwelt aan en inmiddels
heeft ook de Raad
van Europa
zich bij de critici gevoegd. Welke garantie op een veilige
en humane behandeling gaat dit niet-EU land vluchtelingen geven,
vraagt zij zich af.
Ja, dat is ook een goede. Want hoe zit het met het humanitaire gehalte
van asielprocedures in de EU zelf? De pushbacks, duizenden
drenkelingen,
mensen die buiten slapen? Misschien dat de Raad van Europa de
menselijkheid van die omstandigheden eerst
nog eens tegen het licht zou kunnen houden, voordat ze
Albanië op het matje roept.
Het zou onbedoeld een mooi argument voor Rama kunnen zijn. Hadden we
het nog niet door? Dit is een moreel appel!
Macaber
Naar de motieven van de Albanese premier blijft het gissen,
wat
weinig goeds zegt over de staat van de Albanese democratie. In
ieder geval krijgt Rama's deal met Meloni na de Nederlandse
verkiezingsuitslag van 22 november een extra macaber tintje. Is Wilders
straks de volgende die aanschuift? En is de oppositie dan sterk genoeg
om met humanere oplossingen te komen?
Tekstbureau Yvonne van Osch
Binnenkadijk 117, 1018 ZE Amsterdam
opschrift@tip.nl | 06-37313100
